Ondervoeding bij ouderen is een veelvoorkomend en ernstig probleem dat vaak onopgemerkt blijft. Maar liefst 15-20% van de ouderen boven de 75 jaar is ondervoed. Daarnaast is het verontrustend om te constateren dat 1 op de 3 ouderen die thuiszorg ontvangen, te maken heeft met ondervoeding. Deze cijfers benadrukken de urgentie van het aanpakken van dit probleem.
Wat is ondervoeding en wat zijn de gevolgen
Ondervoeding treedt op wanneer het lichaam niet de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt om goed te functioneren. De gevolgen van ondervoeding kunnen verstrekkend zijn, waaronder verzwakking van spieren, verminderde weerstand tegen ziekten en een verhoogd risico op valincidenten. Het is alarmerend om te beseffen dat ondervoeding niet alleen de fysieke gezondheid beïnvloedt, maar ook de algehele kwaliteit van leven van ouderen aantast. Daarnaast is het belangrijk om op te merken dat ondervoeding ook voorkomt bij overgewicht.
Oorzaken van ondervoeding bij ouderen
Er zijn verschillende oorzaken die kunnen bijdragen aan ondervoeding bij ouderen. Enkele veelvoorkomende factoren zijn verminderde eetlust als gevolg van medicatiegebruik, kauw- en slikproblemen, eenzaamheid en sociaal isolement, fysieke beperkingen die de toegang tot voedzaam voedsel belemmeren en financiële beperkingen die het aanschaffen van gezonde voeding bemoeilijken. Het is belangrijk om deze oorzaken te identificeren en aan te pakken om ondervoeding bij ouderen te voorkomen.
Vroegtijdige signalering met screeningsinstrumenten
Het vroegtijdig signaleren van ondervoeding bij ouderen is essentieel om tijdig in te grijpen. Verschillende screeningsinstrumenten kunnen hierbij helpen, zoals de Mini Nutritional Assessment (MNA) en de Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ). Daarnaast maak ik als professional gebruik van een Bio-elektrische Impedantie Analyse (BIA). De Bio Impedantie Analyse is meting waarbij onder andere de vetmassa, spiermassa en vetvrije massa kan worden gemeten. Binnen Di-eetwise maak ik (vanaf 15 april) gebruik van de SECA mBCA 525. Dit is een nauwkeurige en betrouwbare BIA-meter wat voor 97% overeenkomt met een MRI van het lichaam.
De rol van de diëtist
Als je het aan mij vraagt, spelen diëtisten een cruciale rol bij de preventie en behandeling van ondervoeding bij ouderen. Als diëtist verkrijg ik inzicht in verschillende aspecten, zoals de lichaamssamenstelling, het eetgedrag, de voedingsinname, de fysieke en mentale beperkingen, het medicatiegebruik en de beweging van de oudere. Na het afnemen van een voedingsanamnese bereken ik de inname van voedingsstoffen, vitamines en mineralen. Hierbij besteed ik extra aandacht aan de meest voorkomende tekorten die bij ouderen kunnen optreden, zoals vitamine B12, B6, D, calcium, ijzer, jodium en foliumzuur.
Nadat ik inzicht heb verkregen, stel ik samen met de oudere (indien mogelijk) een individueel afgestemd voedingsplan op, met passende ondersteuning en begeleiding. Het is belangrijk om op te merken dat bij ondervoeding vaak emoties komen kijken en het verhelpen hiervan motivatie van de oudere vereist. Ook hier draag ik mijn steentje aan bij!
Algemene tips om de eetlust te bevorderen
Serveer het eten en drinken met rood servies. Studies hebben aangetoond dat rood servies bij dementie de voedselinname met 25% kan verhogen.
Serveer het eten op een groot bord. Porties lijken kleiner op een groot bord of in een grote kom, wat ervoor zorgt dat mensen meer eten.
Eet gezamenlijk! Zien eten, doet eten.
Werk met de smaak umami. Umami bevorderd de eetlust bij ouderen en verhoogd de speekselproductie. Umami komt van nature voor in rijpe tomaten, olijven, ansjovis, knoflook, oude kaas, sardientjes.
Bij kauw- en slikstoornissen of gebitsproblemen: biedt eten aan met de juiste consistentie. Het is raadzaam om een logopedist in te schakelen zodat zij de juiste IDDSI (consistentie) kan bepalen. In overleg met de logopedist kan de diëtist een passend advies opstellen.
Wil jij als zorginstelling, mantelverzorger of als oudere graag meer specifieke voedingstips krijgen? Maak dan een afspraak via info@di-eetwise.nl of bel/ whatsapp naar 0624118544.
Bron: Stuurgroep ondervoeding
